Żylaki kończyn dolnych

Żylaki kończyn dolnych to poważny problem nie tylko kosmetyczny, lecz przede wszystkim zdrowotny. Wiele osób cierpi na żylaki, które stanowią chorobę obecnie najczęściej spotykaną. Częstość schorzenia rośnie z wiekiem i dotyka częściej kobiet niż mężczyzn. Problem jest poważny, gdyż schorzenie ma na ogół przebieg postępujący ze skłonnością do nawrotów.

Żylakami nazywamy trwałe ograniczone rozszerzenia żył powierzchownych, które przyjmują postać węzowatych sznurów, splotów lub kłębków, często z balonowatymi uwypukleniami.Pojawienie się ich jest świadectwem rozwoju przewlekłej niewydolności żylnej.

Do powstania żylaków przyczyniają się różne czynniki. Wpływ ma środowisko, wiek, styl życia a także czynniki dziedziczne. Nie na wszystkie czynniki ryzyka można wpływać, jednak są sposoby zapobiegania chorobie żył, jak chociażby aktywność fizyczna, która powoduje uruchamianie tzw. „pompy łydkowej”. Skurcze mięśni nóg pobudzają krążenie żylne, przepychając krew w kierunku serca.

W początkowym okresie żylaki nie powodują żadnych dolegliwości. Pacjent zgłasza się do lekarza z powodów kosmetycznych. Pierwszym objawem jest najczęściej uczucie ciężkości kończyn, potem bóle, często pieczenia i kurcze nóg, Obrzęki z biegiem czasu nasilaja się. W zaawansowanym okresie choroby w czasie oglądania kończyny stwierdza się liczne wężykowate sznury i sploty żylne często z balonowatym uwypukleniem. Nieleczone schorzenie może doprowadzić do różnorodnych stanów zapalnych a w efekcie do zapalenia żył. Wybór leczenia zależy od stopnia zaawansowania żylaków, stanu zdrowia pacjenta, zawodu oraz wieku chorego.

Operacja żylaków jest wykonywana nie tylko ze względów kosmetycznych. Należy pamiętać, że żylaki kończyn dolnych (przewlekła niewydolność żylna) są poważną chorobą, która nieleczona prowadzić może do wielu powikłań, takich jak zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych lub głębokich, zator tętnicy płucnej, zespół pozakrzepowy oraz owrzodzenie żylakowe podudzia. W tej sytuacji każdy pacjent cierpiący z powodu przewlekłej niewydolności żylnej kończyn dolnych powinien być w miarę możliwości kwalifikowany do leczenia operacyjnego.

• Konieczne jest wyrównanie wszelkich chorób ogólnoustrojowych i ocena ewentualnego ryzyka operacyjnego
• Wskazane jest zaszczepienie pacjenta przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (wzw typu B)
• Podczas pobytu pacjenta w szpitalu, zwykle w przeddzień zabiegu, należy ocenić, czy układ żył głębokich kończyny dolnej planowanej do zabiegu jest drożny. Jeżeli żyły głębokie są niedrożne, co zdarza się dość często po zakrzepowym zapaleniu żył głębokich, nie można operacyjnie usuwać żył powierzchownych, a więc i żylaków. W tym celu najczęściej wykonuje się flebografię (zdjęcia rentgenowskie kończyny po podaniu do jej układu żylnego specjalnego środka kontrastowego) lub rzadziej, w specjalistycznych ośrodkach, ultrasonografię (usg) układu żylnego kończyny. Pacjentom z niedrożnością żył głębokich pozostaje jedynie leczenie zachowawcze i ponowna kontrola drożności żył głębokich po kilku miesiącach, gdyż niekiedy ulegają one samoistnemu udrożnieniu. Niewielkie, pojedyncze żylaki nie wymagają oceny drożności żył głębokich przed ich usunieciem
• Przeciwwskazane jest przyjmowanie jakichkolwiek pokarmów lub płynów doustnie przez sześć godzin przed zabiegiem, a bezpośrednio przed operacją zaleca się kąpiel i delikatne zgolenie nadmiaru owłosienia z operowanej kończyny.

• Zabieg operacyjny najczęściej przeprowadza się w znieczuleniu przewodowym (wstrzyknięcie do kanału kręgowego w odcinku lędźwiowym kręgosłupa środka znieczulającego, który powoduje zniesienie czucia bólu w dolnej części ciała). W przypadku niewielkich, pojedynczych żylaków, można je także usunąć w znieczuleniu miejscowym (podając środek znieczulający w okolicę operowaną)
• Niewielkie, położone tuż po skórą żylaki usuwa się z krótkich, czasem wręcz mikroskopijnych cięć skórnych, które następnie zaszywa się cienkim szwem niewchłanialnym (wymagającym usunięcia)
• Podwiązanie (zamknięcie) niewydolnych żył przeszywających wymaga zwykle wykonania nieco dłuższych, kilkucentymetrowych cięć skórnych
• W przypadku niewydolności i zalegania krwi w poszerzonej żyle odpiszczelowej wielkiej, która biegnie od kostki do pachwiny na przyśrodkowej stronie kończyny dolnej, należy to naczynie usunąć w całości. W tym celu odnajduje się początek żyły w okolicy kostki przyśrodkowej oraz jej koniec w pachwinie (wymaga to wykonania w tych miejscach dodatkowych cięć), wprowadza do jej wnętrza specjalną stalową sondę i wyrywa się ją w całości (jest to tak zwany stripping). Pozostałe żylaki usuwa się z odrębnych cięć skórnych w sposób opisany powyżej
• Często stosujemy laser do operacji żylaków
• Czasami zamiast usuwania żylaków stosuje się tak zwaną krioterapię, to znaczy zamraża się żylaki specjalnym przyrządem zaopatrzonym w końcówkę o bardzo niskiej temperaturze, którą wprowadza się do wnętrza poszerzonych żył przez uprzednio wykonane cięcia skórne, uzyskując efekt kosmetyczny zbliżony do metod tradycyjnych
• Alternatywną metodą leczenia, przydatną zwłaszcza w przypadku pojedynczych żylaków oraz tak zwanych pajączków naczyniowych (niewielkich promieniście rozgałęzionych żyłek skórnych, zbyt małych aby operować je w tradycyjny sposób, stanowiących duży problem kosmetyczny, zwłaszcza dla osób młodych) jest tak zwana skleroterapia. Metoda ta polega na wielokrotnie powtarzanych wstrzyknięciach do wnętrza żylaków specjalnych substancji, które powodują ich zamykanie, a następnie zanikanie. Wadą tej metody jest konieczność wielokrotnego powtarzania dość nieprzyjemnych zabiegów
• Każda operacja żylaków kończy się założeniem na operowaną kończynę sterylnych opatrunków, a następnie zabandażowaniem jej opaską elastyczną.

• Rozległe krwiaki w tkance podskórnej po usunięciu poszerzonych naczyń żylnych
• Zakażenie ran pooperacyjnych
• Opóźnione gojenie ran pooperacyjnych

Gojenie kończyny po operacji żylaków może trwać do 2 tygodni. W tym czasie może być niezbędne smarowanie kończyny maściami zmniejszającymi obrzęk i ułątwiającymi wchłaniania zasinień.

• Brak zgody pacjenta
• Przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych w przebiegu miażdżycy zarostowej tętnic, choroby Buergera, cukrzycy
• Ciężkie choroby ogólnoustrojowe (choroba niedokrwienna serca, zaburzenia rytmu serca, niewydolność krążenia, ciężkie nadciśnienie tętnicze, niewydolność oddechowa, zaburzenia elektrolitowe) stanowią względne przeciwwskazanie do operacji żylaków kończyn dolnych. Większość pacjentów cierpiących z powodu wymienionych chorób można odpowiednio przygotować do zabiegu operacyjnego pod warunkiem dobrej współpracy chirurga i anestezjologa z leczącym pacjenta internistą (lekarzem rodzinnym). Jeżeli jednak, pomimo starannego przygotowania pacjenta, lekarze zadecydują, że zabieg operacyjny stanowi zbyt duże ryzyko dla chorego, należy poprzestać na metodach leczenia zachowawczego (kompresjoterapia)
• Owrzodzenie żylakowe podudzia, zapalenie zakrzepowe żył powierzchownych lub głębokich wymagają całkowitego wyleczenia przed operacją żylaków kończyn dolnych